Profilaktyka w diabetologii to konieczność i szansa
Diabetologia jest w polskim systemie ochrony zdrowia odstawiona na boczny tor.
Wiele się mówi o profilaktyce różnych chorób, w tym również o cukrzycy, jednak od mówienia do działania droga niestety daleka. Tymczasem profilaktyka jest konieczna, bo problem cukrzycy jest bardzo poważny – na to schorzenie zapadają coraz młodsze osoby.
Wiele w zakresie profilaktyki, w tym edukacji, zależy od lekarzy, choć oczywiście bez zainteresowania pacjentów niewiele uda się zrobić. Dlatego każda placówka medyczna, w której przyjmuje lekarz diabetolog, może i powinna opracować swój własny program edukacyjny, w którym, oprócz podejmowanych zadań powinny znaleźć się potencjalne źródła finansowania aktywności. Teoretycznie można znaleźć dofinansowanie lub finansowanie projektów z zakresu profilaktyki różnych chorób w programach Ministerstwa Zdrowia lub poszczególnych Regionalnych Programach Operacyjnych poszczególnych województw, jednak konieczny jest przemyślany pomysł na działania edukacyjne i konkretna grupa docelowa. Poza tym – trudno jest znaleźć konkurs, adresowany do placówek, zainteresowanych wyłącznie profilaktyką w zakresie diabetologii. Już nieco łatwiej jest zgłosić wniosek do programu, gdzie stawką jest finansowanie edukacji dotyczącej chorób cywilizacyjnych, do których należy m.in. cukrzyca.
Finansowanie bezpośrednio z Komisji Europejskiej
Komisja Europejska przykłada duże znaczenie do tematyki ochrony zdrowia, m.in. promocji działań profilaktycznych. Instytucje unijne, w tym Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności, oferuje inicjatywy grantowe, dostępne w ramach wielu konkursów ogłaszanych corocznie m.in. na specjalnym Portalu Uczestnika (Participant Portal).
W ramach Programu Horyzont 2020 na rzecz badań i innowacji oraz dedykowanego 3. Programu Zdrowie Komisja Europejska oferuje konkretne wsparcie finansowe na realizację działań, związanych z profilaktyką i badaniami, których celem jest poprawa jakości życia obywateli UE, także tych, którzy znajdują się w gronie osób starszych, powyżej 65. roku życia. Na przełomie roku powinny zostać ogłoszone kolejne konkursy na działania związane z profilaktyką konkretnych chorób, głównie cywilizacyjnych, oraz dotykających osoby starzejące się i te powyżej 65. roku życia.
Chociaż Komisja Europejska proponuje państwom członkowskim, by przeznaczać większe fundusze na promowanie zdrowia i zapobieganie chorobom, to nadal wiele jest w tym zakresie do zrobienia. Sama daje tu tzw. dobry przykład, jednak bez zaangażowania samych lekarzy, pacjentów, ale także organizacji pozarządowych, samorządów lokalnych, a także szkół i instytucji publicznych, trudno mówić o sukcesie w zwalczaniu tej choroby.
Istotnym elementem profilaktyki jest przede wszystkim znajomość czynników ryzyka i próby ich skutecznego ograniczania.
Programy transgraniczne i Program Zdrowie
Według ekspertów unijnych konieczne jest podniesienie jakości opieki doraźnej i wysokospecjalistycznej pomocy w chorobach cywilizacyjnych, w tym przewlekłych, takich jak cukrzyca.
W ramach 3. Programu Zdrowie na lata 2014-2020, który dostępny jest dla instytucji ze wszystkich krajów UE, można ubiegać się o dofinansowanie działań w zakresie promocji zdrowia, w tym nie tylko profilaktyki, ale również kreowania środowiska sprzyjającego zdrowemu stylowi życia. Istotne jest również dofinansowanie ochrony obywateli UE przed groźnymi chorobami w obszarach przygranicznych, o które można ubiegać się np. w ramach Programu Współpracy Transgranicznej „Polska-Białoruś-Ukraina”. Wśród oczekiwanych działań, realizowanych po obu stronach granicy, na obszarze Polski, Ukrainy oraz/lub Białorusi są np. akcje edukacyjne związane z promocją zdrowego trybu życia i częstej aktywności fizycznej.
Bez zapewnienia dobrego zdrowia mieszkańców regionów przygranicznych trudno jest planować rozwój społeczny, czy gospodarczy, stąd sugestia dotycząca propozycji projektów, mogących zaoferować przedsięwzięcia multidyscyplinarne, w tym planowane do realizacji z lokalnym samorządem, ale także firmami prywatnymi czy organizacjami pozarządowymi.
Większa liczba partnerów i grup docelowych projektu zwiększa szanse na pozyskanie dofinansowania i w konsekwencji – realizację projektu.
Migracje i cukrzyca to szansa na dofinansowanie projektu z KE
Nieodłącznym elementem projektów w zakresie zdrowia, w przypadku programów międzynarodowych, jest tematyka migracji. To obecnie społecznie i zdrowotnie istotny temat, bowiem zwiększająca się liczba uchodźców w Europie to potencjalne zagrożenie dla zdrowia obywateli UE, ze względu na możliwość przeniesienia groźnych chorób. Do tej pory nie występowały one na kontynencie europejskim, dlatego nie było także konieczności prowadzenia badań nad chorobami tropikalnymi czy zapobiegania im poprzez specjalne szczepienia.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że migranci także są zagrożeni cukrzycą i innymi chorobami cywilizacyjnymi. Dlatego tematyka migracji, w połączeniu z profilaktyką cukrzycy może być prawdziwym „hitem” składanych wniosków o dofinansowanie, przede wszystkim do Komisji Europejskiej.
Programy Komisji Europejskiej, w tym wspomniany Horyzont 2020, to nie tylko propozycje finansowania szerokich kampanii profilaktycznych, obejmujących czasem kilka krajów UE – członków konsorcjum projektowego. Istotną zasadą, która przyświeca unijnym urzędnikom, oceniającym wnioski projektowe także w innych, teoretycznie nie-zdrowotnych programach, jest podejście interdyscyplinarne, określone mianem „health in all policies”. Oznacza to, że faktycznie każdy konkurs unijny, ogłaszany w dowolnym priorytecie, np. społecznym lub kulturowym, promuje inicjatywy, które promują zdrowie, w tym zapobieganie chorobom cywilizacyjnym.